Αλέκος Ρώτας σε α' πρόσωπο

2020-09-24 17:30

Ο Ιδομενέας γεννήθηκε εκεί γύρω στα 1960. Δεν τα καλοκατάφερνε στο σχολείο, στις παρέες, στη συναλλαγή γενικώς με τους ανθρώπους. Όμως κάτι οι συγκυρίες, λίγο η τύχη και κυρίως η ασίγαστη λατρεία του για τη ζωή, μπόρεσε να προχωρήσει στον δικό του δρόμο και να χαράξει τη δική του πορεία. Στον δικό του αγώνα επιβίωσης προσπαθούσε με ειλικρινή αφοσίωση να καταλάβει αυτόν τον κόσμο που τον περιέβαλλε. «Η πραγματικότητα ξεγλιστράει μέσα από τα δάχτυλά μου, όπως το νερό της θάλασσας», είπε μια φορά που χάζευε στην αμμουδιά. Παρ’ όλα αυτά, μάζευε μικρές ιστορίες από τα απλά και καθημερινά, που τον βόηθησαν να κατανοήσει τον όμορφο και συνάμα παράδοξο αυτόν κόσμο.

Σαράντα τρεις μικρές ιστορίες συγκροτούν λοιπόν αυτό το βιβλίο. Τις χαρακτηρίζω αφηγήσεις, εφόσον χρησιμοποιώ έναν προφορικό λόγο, και επίσης για να τονίσω ότι πολλές από αυτές είναι γραμμένες για να τις αφηγείται κάποιος ή ακόμα ακόμα και για να παίζονται, σαν μικρά σκετς. Είναι απλές και αυτοτελείς, κατά βάση, και καταπιάνομαι με τα πιο συνηθισμένα και ασήμαντα συμβάντα της ζωής. Μια γιαγιά που μιλάει ασταμάτητα, μια παρέα γύρω από μια πρόχειρη ψησταριά, μια οικογενειακή γιορτή που καταλήγει σε φιάσκο, ένας αναποφάσιστος νέος που το σκέφτεται αν θα δρασκελίσει το κατώφλι μιας κοπελιάς, φυλλαράκια άνηθου που σκορπίζουν σε μια κουζίνα, μια κοτούλα που τρώει μόνον φύραμα. Συρρέουν άραγε αυτές οι ιστορίες σε ένα συγκεκριμένο θέμα που με απασχολεί στο βιβλίο; Το αφήνω αυτό στον αναγνώστη. Εξάλλου, το νόημα στην τέχνη είναι διαφορετικό για τον καθένα.

Φυσικά, ο Ιδομενέας είναι ένα alter ego. Ένας άλλος μου εαυτός. Οι περισσότερες ιστορίες είναι βιωματικές και τα περισσότερα πρόσωπα είναι ιστορικά, ο πατέρας, η μάνα, ένας ήρωας της Αντίστασης, μια Ελληνίδα μάνα, ένας σημαίνων λογοτέχνης. Αλλού με αληθινά ονόματα όπως ο Σεφέρης, αλλού καμουφλαρισμένα όπως ο Καζαντιμπάκης ή ο Φιλομήδης (άλλο όνομα για τον αρχαίο σοφό Επιμενίδη), αλλού περισσότερο από υπαινικτικά όπως η Μαργαρίτα. Άλλα πρόσωπα είναι επινοημένα, όπως ο πολιτικός πρόσφυγας ή η αστή σύζυγος. Άλλες ιστορίες είναι μια καθαρή εικόνα, όπως το φυλλαράκι άνηθου που δεν είναι ζωύφιο, άλλες είναι εξπρεσιονιστικού χαρακτήρα όπως ο κύριος Ζμπρώρζμπρος, το αστείο ανθρωπάκι που σφαλίζει μια καστρόπορτα για να μη διαφύγει μια πανίσχυρη ιδέα που σφηνώθηκε στη φαιά ουσία και δεν θέλει να ξεβολευτεί.

Άκουσα πράγματι ότι είμαι ο ασήμαντος γιος ενός σημαντικού πατέρα; Σχεδόν.

Άκουσα πράγματι ότι είμαι ο ασήμαντος γιος ενός σημαντικού πατέρα; Σχεδόν. Αυτός που μου τόνισε με έμφαση κάτι που ήδη ήξερα, μου γύρισε τόσο γρήγορα την πλάτη, που πραγματικά ήταν σαν να μου έλεγε: «Μου είσαι παντελώς αδιάφορος κι εσύ κι οι απόψεις σου και τα έργα σου». Είναι πράγματι κακομαθημένη αυτή η γενιά των τόσο σημαντικών και ηρωικών ανθρώπων, στην οποία ανήκαν και οι γονείς μου; Η γενιά που έζησε την Κατοχή, την Αντίσταση και τον Εμφύλιο στη νεανική της ηλικία; Πιθανόν. Η έκφραση προκύπτει από την αντίδραση μιας συναισθηματικά φορτισμένης στιγμής. Πιθανόν βέβαια να είμαστε και όλοι κακομαθημένοι, ζώντας σε μια όλο και περισσότερο ατομοκεντρική εποχή. Είμαι σε έναν ανοιχτό διάλογο με αυτή τη γενιά; Ναι, είμαι σε έναν ανοιχτό, συνεχή, ατέρμονο διάλογο με αυτή την ηρωική γενιά και δηλώνω απερίφραστα ότι αυτό δεν με εμπόδισε καθόλου να ζήσω, να δημιουργήσω και να χαρώ τη ζωή. Να άλλο ένα όφελος για τον Ιδομενέα. Γράφει και συμφιλιώνεται με τις καταστάσεις.

Αυτός ο έρμος ο διάλογος! Τι υπέροχο εργαλείο για συνεννόηση, σύμπραξη, συντονισμό, συμβίωση. Ο καλοπροαίρετος διάλογος που λύνει προβλήματα και διευθετεί καταστάσεις. Πέστε μου, αν θέλετε, πού και πόσο συχνά τον είδατε παρακαλώ; Να ένα θέμα που με απασχολεί στο βιβλίο μου. Πόσο εύκολα στρέφεται ένας άνθρωπος εναντίον ενός άλλου ανθρώπου και γιατί; Να ένα ακόμα θέμα που με απασχολεί και δεν έχω απάντηση. Που χαριτολογώντας με τον απλοϊκό μου τρόπο το βάφτισα «δυο φίλοι αλληλοσφάζονται για το αν θα μπει μαϊντανός στην ντοματοσαλάτα». Κι αν δεν είναι ο μαϊντανός ή η ωραία Ελένη ή μια ιδέα που θρονιάζεται στη φαιά ουσία, θα ’ναι πάντα κάτι ασήμαντο το έναυσμα της αλληλοσφαγής, αιτία ή αφορμή ή και τα δυο μαζί, που ο διάλογος θα είναι απέναντί του τόσο αδύναμος, όσο μια τρύπια κανάτα να γεμίσει ένα βαρέλι με νερό από την πηγή.

Απέφυγα συστηματικά τα σπουδαία λόγια και κράτησα έναν απλό λόγο, με τη σχετική ιδιορρυθμία που έχει ο προφορικός λόγος του καθενός, ελπίζω βατός. Ο λόγος αυτός που φορά τα καθημερινά του, προσκαλεί τον αναγνώστη σε έναν κόσμο γνωστό και συχνά οικείο.

Αφιερώνω το βιβλίο στους αφανείς και ασήμαντους, που μπορεί να είναι ήρωες της Ιστορίας χωρίς να το ξέρει κανείς ή μπορεί να μην είναι, αλλά σίγουρα είναι ήρωες της προσωπικής τους ιστορίας.

 

Μια κακομαθημένη γενιά
Αλέκος Ρώτας
Εκδόσεις Καμπύλη
202 σελ.
ISBN 978-960-6899-64-5
Τιμή €10,00

 

 

πηγή : diastixo.gr